تاثیر افسردگی بر رابطه زناشویی

امروزه افسردگی یکی از بیماری های شایع در تمام جوامع و کشورهای دنیا محسوب می شود و بسیاری از زنان و مردان با این اختلال روانپزشکی مواجه هستند. فرد افسرده دیگر چندان نمی تواند از زندگی اش لذت ببرد و دائم در تشویش و اندوه است و همین مسئله موجب می شود اطرافیانش را نیز ناراحت کند.

امروزه اختلال افسردگی در روابط زناشویی نیز تاثیر بدی گذاشته، به طوری که بسیاری از زن و شوهرها دیگر نمی توانند رابطه زناشویی گذشته را با یکدیگر داشته باشند و از بودن کنار یکدیگر لذت ببرند. 

با دکتر محمدی کنگرانی، روانپزشک و عضو کمیته انجمن روانپزشکان ایران درباره افسردگی و نقش آن روی رابطه زناشویی همسران گفتگو کرده ایم.

ابتدا بگویید چه تعریفی از افسردگی دارید؟ 

- افسردگی اختلالی روانپزشکی است که درمان آن زمان زیادی می برد و فرد افسرده نمی تواند از زندگی خود آن طور که باید لذت ببرد و در رابطه زناشویی خود نیز ناتوان عمل خواهد کرد که همین موضوع کیفیت زندگی زناشویی را پایین خواهد آورد. فردی که افسرده است حتی نمی تواند ارتباط میان فردی خوبی با دیگران داشته باشد و ممکن است در کار یا تحصیل خود مشکلاتی نیز پیدا کند. به همین دلیل باید این اختلال را جدی گرفت. من به شخصه خیلی خوشحالم که امسال از طرف وزارت بهداشت سال افسردگی نیز نامگذاری شده است. این نامگذاری نشان از آن دارد که مسئولان ما این اختلال را بیش از گذشته شناخته و به آن اهمیت داده اند.

این اختلال بیشتر بین خانم ها شیوع دارد یا آقایان؟ 

- نمی توان به طور صددرصد مشخص کرد اما خانم ها با تغییر هورمون های مختلف روبرو هستند. بنابراین بیشتر در معرض این اختلال اند. البته توجه داشته باشید که هم زنان و هم مردان از افسردگی و اضطراب آسیب می بینند اما علائم اختلالات جنسی در مردان و زنان تفاوت های اساسی هم دارد. زن افسرده، ممکن است خود را برای شریک جنسی اش جذاب نداند و مرد افسرده نیز ممکن است فکر کند توانایی مردانگی خود را از دست داده و دیگر نمی تواند همسر ایده آلی باشد. چنین برداشت هایی در کاهش اعتماد به نفس فرد موثر است و به نوعی بر شدت افسردگی می افزاید.

مهم ترین ارگان جنسی افراد کدام است؟ 

- مغز مهم ترین ارگان جنسی افراد است. به همین دلیل روی لذت بردن فرد از رابطه زناشویی بسیار تاثیر دارد و افراد افسرده نمی توانند لذت زیادی از رابطه زناشویی شان ببرند. آنها افکار خوبی در ذهن ندارند و از این نظر میل جنسی شان کاهش می یابد. اساسا مغز انسان فعالیت های مختلف بدن را از طریق مواد شیمیایی خاصی به نام ناقل های عصبی کنترل می کند. یکی از این ناقل ها «دوپامین» نام دارد که واسطه احساس لذت است؛ مثل لذت از غذا خوردن، لذت از تفریحات و همین طور لذت از فعالیت جنسی. در افسردگی، عملکرد این ناقل عصبی به هم می ریزد و در نتیجه، فعالیت جنسی هم آسیب می بیند. یکی دیگر از هورمون های مغزی «سروتونین» نام دارد که آن هم در فعالیت جنسی و انزال موثر است. افرادی که از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنند با اختلالاتی در ترشح سروتونین و اختلال در میل یا فعالیت جنسی روبرو هستند.

آیا داروهای ضد افسردگی باعث کاهش میل جنسی می شوند؟ 

- یک گروه از داروهای بسیار رایج ضد افسردگی، داروهای مهار کننده اختصاصی بازجذب سروتونین است. این داروها ممکن است سبب کاهش میل جنسی در آقایان و خانم ها شود و انزال را نیز در آقایان به تاخیر بیندازد. البته همه بیماران افسرده دچار چنین عوارضی نمی شوند و بسیاری از آنها با بهبود افسردگی، افزایش میل جنسی را نیز تجربه می کنند.

آیا استرس نیز روی ارتباط جنسی تاثیر می گذارد؟ 

- استرس و اضطراب جزو اختلالات روانی است که در بروز بسیاری از بیماری ها و مشکلات جسمی و حتی کارکرد جنسی موثر است و باعث آشفتگی در کارکرد جنسی می شود. آشفتگی فکر و اشتغال خاطر با مسائل مختلف سبب می شود فرد رابطه زناشویی مطلوبی نداشته باشد. همچنین اضطراب ممکن است سبب درد لگنی در خانم ها و انزال زودرس یا دیررس در آقایان شود. در مورد خانم ها باید بگویم که زنان افسرده یا مضطرب ممکن است به ارگاسم، یعنی اوج لذت جنسی دست پیدا نکنند یا دچار دردهای لگنی شوند. در مقابل، مردان افسرده و مضطرب نیز دچار تاخیر در انزال می شوند. 

آیا درمان های روانپزشکی در این مورد موثر هستند؟ 

- خیلی ها مایل اند بدانند که برای درمان افسردگی و اضطراب در افرادی که دچار اختلالات جنسی هستند، از چه روش های درمانی می توان کمک گرفت. بی شک مشاوره های روانپزشکی و روانشناسی و دریافت درمان های مناسب دارویی یا غیر دارویی به فرد کمک می کند تا بر استرس و اضطراب خود غلبه کند. حتی برخی مطالعات نشان داده این درمان ها ممکن است به بروز بارداری و رفع اختلالات باروری هم کمک کند. بی شک، مداخلات درمانی بر بهبود شرایط روانی فرد و کیفیت زندگی او اثر مطلوبی خواهد داشت.

آیا افسردگی روی ترشحات حین رابطه زناشویی همسران تاثیر می گذارد؟ 

- بله، در خانم ها این ترشحات خشک می شود و در آقایان خونرسانی به آلت تناسلی کم خواهد شد و به همین علت رابطه زناشویی بسیار دردناک خواهد بود یا حتی می تواند زمان به ارگاسم رسیدن را طولانی کند و به تاخیر بیندازد.

آرامش پس از رابطه زناشویی و در آغوش کشیدن همسران چقدر اهمیت دارد؟ 

- خیلی اهمیت دارد چون زن و شوهرها کنار هم می توانند احساس آرامش و امنیت کنند اما در مورد افراد افسرده این طور نیست و فرد افسرده تلاش می کند هر چه زودتر همسر خود را ترک کند که همین موضوع روی روابط فردی همسران با یکدیگر اثر منفی خواهد گذاشت.

چگونه می توان به شریک زندگی افسرده کمک کرد؟ 

- بهتر است ابتدا به او احساس آرامش بدهید و به او احترام بگذارید و بگویید: «من نمی توانم درک کنم که تو دقیقا چه احساسی داری، ولی تمام تلاشم را می کنم تا متوجه شرایطت بشوم و کمکت کنم.»

اکثر قریب به اتفاق افرادی که دچار افسردگی می شوند علاقه خود را به برقراری رابطه زناشویی از دست می دهند. سعی کنید به همسرتان بقبولانید که این بی میلی به دلیل مسائل شخصی نیست و منحصرا مربوط به بیماری تان است.

ناامید نشوید؛ شاید بعضی روزها احساس کنید که تلاش تان به جایی نمی رسد اما مطمئن باشید که اظهار محبت دائمی بالاخره تاثیر خود را می گذارد و می تواند همسرتان را متوجه ارزش های واقعی شخصی اش بکند. او را متقاعد کنید که به متخصص مراجعه کند و کمک های لازم را از او بگیرد. افسردگی مقوله ای نیست که بتوان یک تنه به جنگ آن رفت.

به یاد داشته باشید بهبود افسردگی درست مثل بهبود عمل جراحی است. از همسرتان به خوبی مراقبت کرده و تا جایی که می توانید عشق و محبت خود را نثارش کنید. البته انتشار نداشته باشید که کارهای تان به سرعت نتیجه بدهد.

زندگی با یک فرد افسرده خیلی سخت است. چه راهکاری برای کسی که در این شرایط قرار گرفته، دارید؟ 

- بهتر است کسی که در این موقعیت است کمی به خودش و کارهایی که دوست دارد انجام دهد، بپردازد. زندگی با فرد افسرده کمی خسته کننده است، به همین دلیل باید مراقب خودتان باشید. برای خودتان وقت بگذارید و با دوستان تان پارک یا سینما بروید. بیمارانی که دچار افسردگی هستند ترجیح می دهند در خانه بمانند و هیچ کاری انجام ندهند. اگر شما هم بخواهید این کار را انجام دهید ممکن است خودتان نیز دچار مشکل شوید. همیشه به یاد داشته باشید که این دوران نیز سپری خواهد شد و حتما تلاش کنید از متخصص کمک بگیرید تا زودتر به نتیجه دلخواه برسید و از هرگونه روش های غیر علمی دوری کنید.

میانبرهایی به قلب همسرتان

باید راه هایی را پیدا کنید که بهترین اثر را در ارتباط شما با همسرتان بگذارد. راه هایی کوتاه با نتایجی بزرگ .برای تان چند پیشنهاد داریم.

همه ما وقتی تشکیل خانواده می دهیم ، دلمان می خواهد دعای بزرگان فامیل در شب ازدواج را محقق کنیم و به پای هم و کنار هم پیر شویم. سالهای طولانی را با آرامش و رضایت کنار هم بمانیم و در تمام طول مسیر طعم یک زندگی عاشقانه را بچشیم. این آروزی محالی نیست البته نیاز به کمی تغییر دارد. می توانیم به پای هم پیر شویم و با رضایت زندگی کنیم اما نمی توانیم توقع داشته باشیم هیچ وقت بین مان کدورتی پیش نیاید و دلخوری ایجاد نشود. ما به حکم انسان بودنمان باهم دچار اختلاف می شویم اما مهم این است معدل زندگی زناشویی مان مثبت باشد .برای دریافت این معدل مجموعه ای از دروس باید پاس شود اما دروسی که ضریب بالایی دارند ، می توانند به بالا بردن معدل عشق در رابطه زناشویی کمک زیادی کنند که خوب خواندن و نمره ی امتحانی بالا در آنها میلانبری است مستقیم به قلب همسرتان.

اولین میانبر: گفتن چند حرف ناقابل 

اینکه می گویند زنان از گوش عاشق می شوند و مردان بصری هستند به جای خود اما همه ی انسان ها از شنیدن کلمه ی دوستت دارم خوشحال می شوند. اینکه کسی خیلی ساده و بدون مقدمه چینی و حساب و کتاب ، احساسش را بیان کند و به ما بگوید چقدر برایش مهم هستیم ، حس خوبی در ما ایجاد می کند همسرشما هم همین طور است. البته اینکه چه موقع و چگونه بیان شود ، نیازمند شناخت از همسرتان است که بر عهده ی خودتان خواهد بود. اما احساس تان را به او بیان کنید و حتی اگر همسرتان چنین کاری را انجام نمی دهد به صورت کاملا عملی در طول زمان به او بیاموزید.

دومین میانبر: همراهی در علایق 

همانطور که هیچ دو سر انگشتی باهم برابر نیستند علایق و روحسات انسانها باهم متفاوت است این موضوع وقتی صحبت از دو جنس مختلف باشد ، بیشتر به چشم می خورد. قرار نیست زنان فوتبال دوست داشته باشند یا مردان از خرید کردن به اندازه ی زنان لذت ببرند اما می شود به علایق طرف مقابل احترام گذاشت ، آنها رادوست داشت و در حد امکان کمی به آنها نزدیک شد. تصور کنید زنی را که بجای غر زدن در کنار همسرش فوتبال نگاه می کند و هر چند واقعا متوجه نمی شود چرا داورد پنالتی گرفت اما به او برای عصبانیتش حق می دهد یا مردی که با وجود خستگی وقتی به خانه می آید با علاقه به حرف های همسرش در مورد کار و بچه هاو خانه گوش می کند و علایق زنانه ی همسرش راهم دنبال می کند ، این پیام را مخابره خواهد کرد که تو برای من مهم هستی! باهمسرتان در علایقش همراهی کنید ، بگذارید حس کند که حامی بزرگ دارد و می تواند روی کمک شما برای رسیدن به آرزوها و خواسته هایش حساب کند.

سومین میانبر: لذت بردن و لذت بخشیدن 

ما انسان ها در کنار آنهایی که کمک می کنند تا از زندگی لذت ببریم ، حس و حال بهتری داریم. کسی که همراه ماست تا بتوانیم لحظات بهتری داشته باشیم، در قلبمان جایگاه بهتری دارد. زن و مرد بعد از تشکیل خانواده موظف هستند اولویت زندگی شان را بر این بگذارند که چگونه کاری کنم که همسرم در کنار من احساس بهتری داشته باشد و از زندگی اش لذت ببرد. شما هم باید بدانید اگر یاد بگیرید باهمسرتان در موضوعات مختلف چگونه لذت ببرید ، طعم زندگی تان شیرین تر می شود. شما می توانید بهترین شریک جنسی باشید و کاری کنید تا همسرتان نهایت لذت را در رابطه زناشویی باشما کسب کند ، بهترین همراه برای طبیعت گردی و حتی ورزش های عصر گاهی باشید ، بهترین میزبان زمانی که دوستان و اقوام او به خانه تان می آیند و خوش خلق ترین همسفر زمانی که قرار است تعطیلات را باهم به سفر بروید.

چهارمین میانبر:حفظ احترام در هر شرایط 

زندگی مشترک همیشه بر وفق مراد نیست ، زن و مرد زمانی که از بالای ابرها به کف خیابان می آیند و رابطه واقعی شان شروع می شود باید بتوانند معقول و حساب شده عمل کنند. با خودتان عهد کنید که در شرایط بحرانی و دلخوری بازهم احترام شریک زندگی تان را نگه دارید و کاری نکنید و حرفی نزنید که بعدا پشیمان بشوید. همسر شما هم مثل خودتان کسی که بشود بر رفتار معقول و محترمانه اش حساب کرد را دوست تر دارد.

می توانید به این چهار میانبر ، ده ها گزینه ی دیگر اضافه کنید. شما بعد از ازدواج باید یک مححق و روان شناس باشید و همسرتان را به خوبی ارزیابی کنید و میانبر های خاص به قلب او را پیدا کنید.